Günümüzde sosyal ve pozitif bilimlerin temelini atan isimlerden biri, tarihin ilk coğrafyacısı olarak kabul edilen Strabon'dur. Binlerce yıl önce yaşayan bu düşünür, Roma İmparatorluğu topraklarını karış karış gezip, coğrafi çalışmalar yaparak tarihe damgasını vurmuştur.
Strabon'un Hayatı: Coğrafyanın Gezgin Bilgini
Amasya ili sınırları içinde doğan Strabon, zengin bir aileden gelmiş ve Roma aristokratları ile kan bağına sahip biri olarak büyümüştür. Klasik Yunan eğitimi almış ve Aristodemos’tan hitabet dersleri görmüştür. Bu eğitim ona sadece sıradan bir insan olmadığını kanıtlamıştır.
Tarihçi, coğrafyacı ve filozof unvanlarını taşıyan Strabon, Roma İmparatorluğu'nun başkenti olan Yunanistan, Mısır ve İskenderiye gibi yerlerde uzun süre kalmış, bu süreçte çeşitli görüşlere maruz kalmıştır. Aristotelesçi bakış açısından Stoa okulu görüşlerine yönelen Strabon, yaşamı boyunca birçok farklı coğrafyayı inceleyerek bilgi birikimini artırmıştır.
Eserleri: Historika Hypomnemata ve Geographumena
Strabon'un yazdığı bilinen ilk eser, 43 ciltten oluşan Historika Hypomnemata yani Tarihi Hatıralar adlı yapıttır. Bu eser, milattan önce 203-120 yılları arasında yaşamış tarihçi Polybius'un başlattığı tarih yazıcılığının devamı niteliğindedir. Ancak günümüze sadece 19 cildi ulaşmıştır. Bu eser, milattan önce 146 yılında Korint ve Kartaca'nın yıkılışı ile başlar ve Sezar'ın öldüğü Aktium Savaşı'na kadar geniş bir dönemi kapsar.
Strabon'un en önemli eserlerinden biri olan Geographumena veya Geographika ise coğrafya üzerine odaklanmıştır. 17 ciltlik bu eserde Strabon, Eratosthenes, Hipparkhos, Epheros, Polybios ve Poseidonios gibi tarihçilerden esinlenmiş ve coğrafya ile medeniyet ilişkisini detaylı bir şekilde ele almıştır.
Coğrafi Katkıları: Kadıköy'deki Timsah Nehri?
Strabon'un coğrafyaya katkıları arasında en ilginç olanlardan biri, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde bulunan tarihi bir detayı içerir. Strabon'un yazılarında geçen "Kadıköy'de timsah dolu bir nehir" ifadesi, uzmanlar tarafından Kurbağalıdere olarak bilinen Kuşdili Deresi'ne işaret edilmektedir. Roma İmparatorluğu'nun Anadolu'yu işgal ettiği dönemde bu bölgede yaşanan timsah ritüelleri, Strabon'un eserlerinde yer almaktadır.
Sonuç: Strabon ve Coğrafya Tarihi
Strabon, yaşadığı dönemde coğrafyaya bilimsel bir temel kazandırmış, milattan önceki bin yılda gezdiği toprakları, halkları ve medeniyetleri inceleyerek kapsamlı bir coğrafi bilgi birikimi oluşturmuştur. Yazdığı eserler, coğrafya ve tarih alanında ilerleyen nesillere ışık tutmuş ve antik dünyanın yaşam biçimi hakkında eşsiz bilgiler sunmuştur. Strabon, tarihin ilk coğrafyacısı olarak anılmaya devam etmektedir.
