Para sayma makinesi artık sadece bankalarda değil, semt pazarlarından berber dükkânlarına kadar her yerde karşımıza çıkıyor. Nakit kullanımının artması, kredi kartı komisyon oranlarının yükselmesi, IBAN sınırlamaları ve sahte para riski gibi nedenler bu cihazların satışını adeta patlattı. 2025’in ilk yarısında en çok satılan elektronik ürün haline gelen para sayma makineleri, esnafa hız ve güvenlik sağlarken aynı zamanda kayıt dışı ekonomide de yeni tartışmaları gündeme getiriyor.
Küçük esnaflar, yüksek komisyon oranları ve geç ödemeler nedeniyle dijital ödemelerden uzaklaşıp yeniden nakit tahsilata yöneliyor. Özellikle 200 TL’lik banknotlara dair çıkan sahtecilik haberleri ve IBAN yoluyla ödeme almanın getirdiği hukuki riskler, para sayma makinesini adeta bir ihtiyaç haline getirmiş durumda. Cihazlar artık yalnızca teknoloji mağazalarında değil, zincir market raflarında da satışa sunuluyor.
Son dönemde piyasaya sürülen modeller çanta boyutuna kadar küçüldü. USB veya batarya ile çalışabilen bu cihazlar, Bluetooth bağlantısı ile mobil cihazlara anlık sayım raporları bile gönderebiliyor. Özellikle popüler e-ticaret sitelerinde, bu cihazların satışı son üç ayda yaklaşık yüzde 400 artış gösterdi. Ürün yorumlarında, mahalle esnafı modellerin sahte parayı tanıma hassasiyetine göre birbirine tavsiyede bulunuyor.
İstanbul’da pazarcılık yapan bir esnaf, “Günde binlerce TL sayıyoruz, artık elle yetişmek mümkün değil. Üstelik sahte para riski de var. Bu makineyle hem hızlı sayıyorum hem de sahte para varsa anında uyarıyor” sözleriyle para sayma makinesinin pratik faydasını özetliyor. Esnaf için adeta yeni nesil yazarkasa gibi görülen bu cihazlar, işletmelerin kasasının bir köşesinde yerini alıyor.
Uzmanlara göre bu eğilimin arkasında birçok neden bulunuyor: Kredi kartı işlemlerinden alınan yüzde 3.5 ila 4.2 arasındaki komisyonlar, küçük işletmelerin kârını ciddi şekilde etkiliyor. Üstelik bu ödemeler genellikle 30 ila 45 gün arasında gecikmeli olarak hesaba geçiyor. IBAN ile yapılan tahsilatların yasal çerçeveye takılması ve denetimlerin artmasıyla birlikte, işletmeler yeniden nakit işlemeye dönmeye başladı. Bu dönüşüm, doğrudan sokaktaki alışverişi de etkiliyor.
Öte yandan mali müşavirler, bu cihazların kayıt dışı işlemleri artırabileceği uyarısında bulunuyor. Vergi sistemine entegre edilmeden yaygınlaşan para sayma makinelerinin, uzun vadede vergi kayıplarına neden olabileceği görüşünde birleşiyorlar. Uzmanlar, bu makinelerin sunduğu kolaylığın ve sahte para ayıklama gibi avantajlarının yanı sıra, vergi uyumu açısından da denetim altına alınması gerektiğini ifade ediyor.
