Ortadoğu’da İsrail ile İran arasında yükselen askeri gerilim, bölgesel ve küresel dengeleri yeniden sarsarken, Çin’den İran yönüne yapılan gizemli kargo uçuşları dikkatleri üzerine çekti. İsrail’in İran’a yönelik saldırısından yalnızca bir gün sonra Çin'den bir Boeing 747 tipi kargo uçağı havalandı. Takip eden iki gün içinde, Çin’in kıyı kentlerinden ve Şanghay’dan kalkan iki kargo uçağı daha benzer rotayı izledi.
Verilere göre bu üç uçak, Çin’in kuzeyinden batıya doğru ilerleyerek Kazakistan, ardından Özbekistan ve Türkmenistan hava sahalarını geçti. Ancak İran sınırına yaklaştıklarında uçuş bilgileri radarlardan silindi. Daha da dikkat çekici olan, uçuş planlarında uçakların varış noktası olarak Lüksemburg’u göstermesi, ancak hiçbirinin Avrupa hava sahasına ulaşmamış olmasıydı.
Kargo Uçakları Ne Taşıyor? Endişe Büyüyor
Bu gelişme, uluslararası kamuoyunda “Çin İran’a ne gönderiyor?” sorusunu gündeme taşıdı. Kargo uçuşlarının askeri içerikli olabileceği yönünde yorumlar artarken, uzmanlar Boeing 747 tipi bu uçakların genellikle askeri teçhizat veya devlet siparişiyle taşınan özel kargolar için kullanıldığına dikkat çekiyor. Konuyla ilgili açıklama yapan uçak operatörü Cargolux, uçuşlarının İran hava sahasına girmediğini belirtti ancak taşıdıkları yük hakkında bilgi vermedi.
Exeter Üniversitesi’nden Ortadoğu ve Çin ilişkileri uzmanı Andrea Ghiselli, söz konusu uçuşların Çin'in İran’a destek sinyali olabileceğini ifade ediyor. Çin ve İran, hem ABD merkezli dünya düzenine karşı ortak duruşlarıyla hem de enerji temelli çıkar ilişkileriyle birbirine bağlı. İran, Çin’e günlük yaklaşık 2 milyon varil petrol ihraç ediyor ve bu nedenle mevcut rejimin istikrarı Pekin için ekonomik bir öncelik taşıyor.
Çin’in daha önce İran’a yönelik balistik füze malzemeleri ve nükleer silah programında kullanılabilecek ekipman gönderdiği biliniyor. Ayrıca, bazı kargoların ticari mal gibi gösterilerek gönderilmeye çalışıldığı, örneğin drone bileşenlerinin rüzgar türbini parçaları olarak etiketlendiği iddiaları da geçmişte uluslararası basına yansımıştı.
Ancak uzmanlara göre Pekin, bu kritik dönemde daha temkinli bir politika izlemeyi sürdürüyor. Çin’in doğrudan İran-İsrail çatışmasına müdahil olması, ABD ile ilişkilerde yeni bir kriz yaratabilir. Ghiselli bu konuda, “Çin askeri teçhizatının varlığı, ABD’nin İran’a müdahale etmesi gerektiğini savunan çevreleri harekete geçirebilir. Bu da Çin’in diplomatik pozisyonunu zora sokar” değerlendirmesinde bulundu.
The Telegraph’ın aktardığına göre, Avrupa makamlarının geçmişte bazı Çin kargolarını şüpheli bulup durdurduğu ve içeriklerinin gizlenen askeri malzemeler olduğunu tespit ettiği örnekler mevcut. Bu bağlamda, yeni uçuşların ne taşıdığı ve nereye vardığı yalnızca Ortadoğu için değil, küresel diplomasi açısından da kritik bir izleme konusu haline gelmiş durumda.
