Basur, tıbbi adıyla hemoroid, toplumda sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Makat bölgesinde oluşan damarların genişleyip şişmesiyle meydana gelen bu durum, günlük yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Basurun ortaya çıkmasında birçok etken rol oynar. Hemoroidler iç ve dış hemoroid olmak üzere ikiye ayrılır. Bu sağlık sorunu, genellikle tuvalet alışkanlıkları, beslenme düzeni ve yaşam tarzıyla doğrudan ilişkilidir.
Basurun Nedenleri Nelerdir?
Basurun oluşum nedenleri, bireyin yaşam tarzına ve fizyolojik etkenlere göre değişiklik gösterebilir. İşte basurun en yaygın nedenleri:
1. Kronik Kabızlık ve Zorlanma
Basurun en yaygın nedenlerinden biri, uzun süreli kabızlıktır. Tuvalette uzun süre oturmak ve dışkıyı çıkarmak için fazla zorlanmak, makat bölgesindeki damarlara baskı uygular. Bu durum, damarların şişmesine ve hemoroid oluşumuna yol açar. Kabızlık nedeniyle dışkının sertleşmesi, makat bölgesinde tahrişe neden olarak iltihaplanma riskini artırır.
2. Uzun Süre Oturmak veya Ayakta Durmak
Ofis çalışanları, sürücüler ve sürekli ayakta duran meslek gruplarında basur görülme riski daha yüksektir. Uzun süre oturmak veya ayakta durmak, makat bölgesindeki kan dolaşımını olumsuz etkileyerek damarların şişmesine neden olur. Bu durum, hemoroid oluşumunun temel nedenlerinden biridir.
3. Yetersiz Lif Tüketimi
Lif, bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar ve dışkının yumuşamasına yardımcı olur. Ancak, lif açısından yetersiz bir diyetle beslenen bireylerde kabızlık riski artar. Sert dışkının vücuttan atılması sırasında makat bölgesindeki damarlara fazla baskı uygulanır. Bu durum, zamanla hemoroid oluşumuna yol açabilir.
4. Gebelik ve Doğum
Hamilelik, kadınlarda basur oluşumunu artıran bir diğer faktördür. Gebelik sırasında rahim büyüdükçe, karın içindeki basınç artar ve makat bölgesindeki damarlar üzerinde baskı oluşur. Ayrıca, doğum sırasında ıkınma ve zorlanma, damarların şişmesine neden olabilir. Bu nedenle, hamile kadınlarda hemoroid sorunu oldukça yaygındır.
5. Aşırı Kilo ve Obezite
Aşırı kilo, karın bölgesinde ekstra basınç oluşmasına neden olur. Bu durum, bağırsaklarda ve makat bölgesindeki damarlarda baskı oluşturarak damarların genişlemesine neden olabilir. Fazla kilolu bireylerde hemoroid riski, normal kilodaki bireylere göre daha yüksektir.
6. Aşırı Alkol ve Baharatlı Yiyecek Tüketimi
Alkol tüketimi, vücudun su dengesini bozar ve dehidrasyona yol açar. Bu durum kabızlık riskini artırır ve hemoroid oluşumunu tetikler. Aynı şekilde, aşırı baharatlı yiyecekler de bağırsak hareketlerini hızlandırabilir ve makatta tahrişe neden olabilir. Bu faktörler, basurun oluşmasında etkili olabilmektedir.
7. Ağır Kaldırma ve Yoğun Fiziksel Aktivite
Ağır yük kaldırma, karın içi basıncı artırarak makat bölgesindeki damarlara baskı yapar. Özellikle sporcularda, haltercilerde ve ağır işlerde çalışan bireylerde hemoroid görülme riski daha yüksektir. Bu tür fiziksel aktiviteler, basur oluşumunun en önemli nedenlerinden biridir.
8. Genetik Faktörler
Bazı bireylerde genetik yatkınlık nedeniyle hemoroid gelişme olasılığı daha yüksektir. Ailede basur öyküsü olan bireylerde, damar duvarlarının zayıflığı nedeniyle bu sorun daha erken yaşlarda ortaya çıkabilir.
Basur Belirtileri Nelerdir?
Basurun belirtileri, hastalığın evresine göre değişiklik gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Makat Bölgesinde Kanama: Tuvalet kağıdında ya da dışkıda parlak kırmızı renkte kan görülebilir.
- Ağrı ve Yanma Hissi: Otururken veya tuvalet sırasında ağrı hissedilebilir.
- Kaşıntı: Makat bölgesinde kaşıntı, hemoroid belirtilerinden biridir.
- Şişlik ve Dışarı Çıkma: İleri evrelerde hemoroid memesi dışarı çıkabilir ve elle hissedilebilir.
- Dışkılama Sonrası Tam Boşalamama Hissi: Dışkılama sonrasında tam boşalamama hissi oluşabilir.
Bu belirtiler, hemoroid derecesine göre değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda, basur belirtileri hafif seyrederken, bazı hastalarda bu belirtiler günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir.
Hemoroid Nasıl Teşhis Edilir?
Basur teşhisi, genellikle fiziki muayene ile konulur. Genel cerrahi uzmanı, makat bölgesini inceleyerek hemoroidin derecesini belirler. Gerekli durumlarda, rektoskopi veya kolonoskopi gibi ileri tetkikler uygulanabilir. Bu tetkikler, makat bölgesindeki diğer hastalıkları ayırt etmek için kullanılır.
Basur Nasıl Önlenir?
Basuru önlemek, yaşam tarzı değişiklikleriyle mümkündür. İşte basuru önlemek için alınabilecek bazı önlemler:
- Lifli Gıdalar Tüketin: Sebze, meyve ve tam tahıllı gıdalarla beslenmek bağırsak hareketlerini düzenler.
- Bol Su İçin: Günde en az 2 litre su tüketmek, dışkının yumuşamasına yardımcı olur.
- Tuvalette Uzun Süre Kalmayın: Tuvalette uzun süre oturmak, makat bölgesine baskı yapar.
- Fiziksel Aktiviteyi Artırın: Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini hızlandırır.
- Kabızlığı Önleyin: Kabızlığı önlemek için dengeli beslenme ve düzenli tuvalet alışkanlığı önemlidir.
Bu önlemler, basur riskini azaltarak bireyin yaşam kalitesini yükseltir.
Basur Tedavisi Nasıl Yapılır?
Basurun tedavisi, hastalığın derecesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif hemoroid vakalarında diyet değişiklikleri, krem ve fitil gibi ilaç tedavileri önerilir. İleri evrelerde, cerrahi müdahale gerekebilir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
- İlaç Tedavisi: Kremler, fitiller ve ağrı kesici ilaçlar kullanılır.
- Lastik Bant Ligasyonu: Hemoroid memesi, özel bir bantla sıkılarak düşmesi sağlanır.
- Lazerle Tedavi: Lazer yardımıyla hemoroid memesinin küçültülmesi sağlanır.
- Cerrahi Operasyon: İleri evre hemoroidlerde cerrahi müdahale ile memelerin çıkarılması gerekebilir.
Basur, makat bölgesindeki damarların genişleyip şişmesiyle oluşan bir sağlık sorunudur. Kabızlık, uzun süre oturma, aşırı kilo, yetersiz lif tüketimi ve genetik yatkınlık gibi birçok faktör basurun oluşumunda etkilidir. Belirtileri arasında kanama, ağrı, kaşıntı ve dışarı çıkan hemoroid memesi bulunur. Tedavi, hemoroidin evresine göre ilaç tedavisinden cerrahi müdahaleye kadar uzanabilir. Sağlıklı bir y
